Naar een modulair model voor natuurwetenschappelijke informatie in elektronische artikelen

Frédérique Harmsze, Maarten van der Tol en Joost Kircz

Dit is een aangepaste elektronische versie van een paper die is gepubliceerd in:
K. van der Meer (ed.), Informatiewetenschap 1996 - wetenschappelijke bijdragen aan de Vierde Interdisciplinaire Conferentie Informatiewetenschap (Delft, 13 december 1996, Werkgemeenschap Informatiewetenschap) pp.53-71.
Deze paper is ook beschikbaar als gzipped PostScript file en als pkzipped uuencoded Word file.

Inhoudsopgave

• Samenvatting
• Inleiding
• Analysemethoden
  • De argumentatietheoretische analyse
  • De vakinhoudelijke analyse
  • Het startpunt van de analyse
• De eerste modularisering
  • Belangrijkste bevindingen
  • De eerste aanzet tot het modulaire model
• Slotopmerkingen
  
  
• Dankwoord
• Literatuur
• Het onderzoekscorpus
• Voorbeeld 1: vakinhoudelijke analyse
• Voorbeeld 2: argumentatie-analyse
• Voorbeeld 3: vakinhoudelijke analyse
• Figuur: Een eerste aanzet tot een modulaire artikel

Samenvatting

In het project 'Communicatie in de Natuurkunde' wordt een model ontwikkeld voor modulair opgebouwde artikelen waarmee natuurwetenschappelijke informatie effectiever en efficiënter kan worden weergegeven en ontsloten in een elektronische omgeving. Een modulair artikel bestaat uit een samenhangende verzameling precies gekarakteriseerde informatie-eenheden met een interne structuur. Deze modules kunnen niet alleen met elkaar verbonden zijn binnen één artikel, maar ook met modules van andere modulaire artikelen. In ons model zal een nieuwe structuur worden gedefinieerd voor wetenschappelijke artikelen en zullen aanbevelingen worden gegeven aan auteurs en referenten. De constructie van het model berust op analyses van een corpus natuurkundige artikelen vanuit een vakinhoudelijk en een argumentatietheoretisch perspectief. We karakteriseren de informatie op basis van de bibliografische gegevens, de natuurkundige inhoud, de pragmatische functie en de reikwijdte. In de eerste aanzet tot het model baseren we de modules op de pragmatische functie van de informatie: Meta-informatie, Doel, Methoden, Resultaten, Discussie en Conclusies, en een aantal submodules daarbinnen. Om niet al bij voorbaat voorbij te gaan aan de verworvenheden van de bestaande publicatievorm is deze functionele karakterisering nog sterk gebaseerd op de archetypische paragraafindeling van het natuurwetenschappelijke artikel. We zullen in deze bijdrage het onderzoeksproject introduceren en enkele tussenresultaten bespreken.

Inleiding

Dankwoord

We danken F.H. van Eemeren, R. Grootendorst, W. van der Hoek en H.E. Roosendaal voor het waardevolle commentaar dat zij geleverd hebben op eerdere versies van dit artikel.

Literatuur

[1] Schauder,D. (1994). Electronic publishing of professional articles: Attitudes of academics and implications for the scholarly communication industry. JASIS, 42(2), pp. 73-100.
[2] Hitchcock, S., Carr, L. & Hall, W. (1995). A survey of STM on-line electronic journals 1990-95: The calm before the storm. URL: http://journals.ecs.soton.ac.uk/survey/survey.html
[3] Boyce, P. & Dalterio, H. (jan. 1996). Electronic publishing of scientific journals. Physics Today, pp.42-47.
[4] Ginsparg, P. (1996). Winners and losers in the global research village. In D. Shaw & H. Moore (Eds.), Electronic publishing in science. Proceedings of the joint ICSU Press-UNESCO expert Conference. (Paris, February, 1996) (pp. 83-88). Paris: ICSU Press.
[5] Waard, A. de (1993). Informatie-infarct in de natuurkunde. Intermediair, 29(10), pp. 43-45.
[6] Kircz, J.G. & Roosendaal, H.E. (1996). Understanding and shaping scientific information transfer. In D. Shaw & H. Moore (Eds.), Electronic publishing in science. Proceedings of the joint ICSU Press-UNESCO expert Conference (Paris, February, 1996) (pp. 106-116). Paris: ICSU Press.
[7] Roosendaal, H.E. (1996, in press). Scientific communication in the science process. (Contribution to the International Summer School on the Digital Library, 4-16 augustus 1996, Tilburg University). URL: http://kubax6.kub.nl:2080/summer/
[8] Bazerman, C. (1985). Physicists reading physics. Schema-laden purposes and purpose-laden schema. Written Communication, 2(1), pp. 3-23.
[9] Kircz, J.G. (1991). Rhetorical structure of scientific articles: The case for argumentational analysis in information retrieval. Journal of Documentation, 47(4), pp. 354-372. [abstract]
[10] Line, M.B. (1988). Redesigning journal articles for on-line viewing. In L.J. Anthony (Ed.), Lines of thought. Selected papers of Maurice B. Line. (pp 281-295). London: Clive Bingley.
[11] Eemeren, F.H. van & Grootendorst, R. (1992). Argumentation, communication, and fallacies. A pragma-dialectical perspective. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
[12] Eemeren, F.H. van & Grootendorst, R. (Eds.) (1994). Studies in pragma-dialectics. Amsterdam: International Centre for the Study of Argumentation (Sic Sat).
[13] Eemeren, F.H. van et al. (Eds.) (1996). Fundamentals of argumentation theory. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
[14] Eemeren, F.H. van & Koning, W.K.B. (Red.) (1981). Studies over taalhandelingen. Meppel: Boom.
[15] Sillince, J.A.A. (1992). Argumentation-based indexing for information retrieval from learned articles. Journal of Documentation, 48(4), pp. 387-405.
[16] Kircz, J.G. (1996). Naar een nieuwe modulariteit van wetenschappelijke informatie. J.J.W. Lisman, G. Goris & J.G. van Soest (Red.), Van Kennis naar informatie, Van informatie naar kennis. Symposium ter gelegenheid van de officiële opening van de Walaeus Bibliotheek, Leiden (pp. 71-81).
[17] Swales, J.M. (1990). Genre analysis. English in academic research settings. Cambridge: Cambridge University Press. (The Cambridge Applied Linguistics Series).
[18] Penn, C.A. & McCauley, M.J. (1965). How to use abstracts and key words. Journal of Metals 17(1), pp. 10-13.
[19] Paice, C.D. (1991). The rhetorical structure of expository text. In K.P. Jones (Ed.), The structuring of information (Proceedings of the informatics 11 Conference, University of York, March 20-22, 1991). London: Aslib.
[20] Geest, Th. van der (1993). Hypertekst: Schrijven en lezen in een niet-lineair medium. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 15(1), pp. 55-67.
[21] Pinch, T.J. (1985). Towards an analysis of scientific observation: The externality and evidential significance of observational reports in physics. Social studies of science, 15(1), pp. 3-36.

Inhoudsopgave van dit artikel

Back to the Communication in Physics Project home page .

Contact webmaster@phys.uva.nl if you have problems with the server.
Last modifications on: 8-11 1996